Sovet döneminde Azerbaycan tarixine Azerbaycan Türklerinin, Gafgaz Ellerinin yaşamı, kültürü ile bağlılığı olmamış olaylar artırılmışdı.  Uzun iller ideoloji basgı altında yaşamış Azerbaycan Türlerinin bilimçilerile aydınları SSRİ-de 1985-ci il aprelin 23-den başlayan “Yenidengurma, Açıglıg (aşkarlıg), demokratiya” olaylarından yararlanarag ulusal özünütanıma, özünütanıtma, özünüdoğrulama yönünde önemli işler görmeye başladılar. Ancag Azerbaycan Respublikasındakı bütün demokratikleşme, ulusal özgürleşme, özünütanıma,  özünütanıtma, özünüdoğrulama  prosesleri 1995-ci ilde Anayasa uyğulanandan sonra bitmeye doğru yöneldildi. Universitetlerde ulusun çocuglarına yenice demokratik, özgür, yeteneye, bacarığa üstünlük verilen dövletde, toplumda yaşamag – respublikaçılıg düşüncesi öyredilen Politologiya, Sosiologiya derslerinin saatı gün-gündün azaldıldı. AMEA-da Politologiya, Sosiologiya adları institutun adından götürüldü, bu bilimler indi çox az universitetde öyredilir, AMEA-da bilimselliyi azaldılmış, yox kimidir.

Bu gün Azerbaycan Respublikasında yazılan tarixlerden Orta çağdakı “PADIŞAHIM, GÜNEŞ DE SENİN GÖZEL ÜZÜNÜ GÖRMEK ÜÇÜN ÇIXIB” geriçiliyi, gülünclüyü yayılır. Heç istemezdim!!! Bele gerileceyimiz yuxuma da girmezdi! Ancag gerçek budur! Azerbaycan Respublikası gün-günden demokratik respublikaçılıg ilkelerinden uzaglaşır!!! Bu gedişle Avropanın heç bir demokratik gurumunda bize sayğı gösterilmez!!! Bunu anlamalı, yubanmadan çağdaş demokratiya yoluna, demokratik parlamentarizm guruluşuna gayıtmalıyıg!!!

Azerbaycan Respublikasının yüz illiyinin çox sönük, canıdişine bayram edilmesi yazdıglarımızı bir daha doğruladı. Bu anlamda Azerbaycan Parlamentinin açılış gününü dekabrın 3-den 7-ne Birlik Dövletleri Ordusunun komandanı general Tomsonun deyişdirmesi yanlış düşüncesile bağlı belgelerde yazılanları sayğılı oxuculara çatdırıram.

Azerbaycan bilimçileri Birlik Dövletleri Ordusunun başçısının Rusiya İmperiyasının monarxiyaçı tör-töküntülerile elaltıları Ermenilerin onlarda oluşdurduğu yağı düşüncesinin tersine, Azerbaycan Parlamentinin yaradılmasını bütünlükle desteklediyini son illerde öyrenmişler. Bu yönde doğrunu bilmek isteyenler en azı Mehemmed Emin Resulzadenin Azerbaycan Cümhuriyeti (B., 2015. Yeniden işleyib çap eden Yadigar Türkel) bitiyinde yazılanları oxuya bilerler.

İngilisler Azerbaycan Parlamentinin açıldığı gün – dekabrın 7-de, Bakıda güvenliyi üst düzeyde saxlmış, Parlamentin toptlandığı evi ayrıca gorumuşlar.

Azerbaycan Milli Şurasının Rusca “Azerbaycan” gezetinin 22 noyabr, 42-ci sayında yayımlanmış “Bildiriş”inde deyilir: “Zasedaniye Azerbaydjanskogo Nasionalnogo Soveta. 20 noyabrya. Predsedatelstvuyet M. E. Rasulzade. Predsedatel oglaşayet vnesennıy Pravitelstvom zakonoproyekt ob organizasii Azerbaydjanskogo Parlamenta. Nasionalnım Sovetom zakon prinimayetsya selikom, bez popravok. Nasionalnım Sovetom naznaçayetsya den otkrıtiya Parlamenta na 3 dekabrya. Po predlojeniyu predsedatelya izbirayetsya Xozyayctvenno-rasporyaditelnaya Komissiya iz pyati lis, v sostave Dj. Gadjinskogo, R.Vekilova, Ab. K. Kyazimzade, Eybat Kuli Mamedbekova, … Sıradakı, sonuncu adamın adı oxunmur.

Rusca “Azerbaycan” gezetinin 29 noyabr, 48-ci sayındakı Bildirişde Azerbaycan Parlamentinin dekabrın 3-de açılacağı bildirilir.

Gezetin 3 dekabr, 51-ci sayında yayımlanmış “K sozıvu Azerbaydjanskogo Parlamenta” adlı yazıda deyilir: “Otkrıtiye Azerbaydjanskogo Parlamenta otlojeno, na 7 dekabrya, v vidu ne pribıtiya vsex çlenov Parlamenta iz provinsii i predstoyaşego magometanskogo prazdnika”.

SÖZARDI: Kimse Azerbaycan Respublikası Parlamentinin açılış gününün İslam dininin peyğemberinin doğum gününe düşdüyüne göre deyişdirilmesinde dinçilik axtarmasın!!!

    YADİGAR TÜRKEL

felsefe üzre elmler doktoru

29 dekabr 2018-ci il