Sayğılı yurddaş, Rusca Azerbaycan gazetinin 26 iyun 1919-cu il, 131-ci sayında aşağıdakı Bildiriş verilmişdir: «Правление Дамского Мусульманского Благотворительного Общества с глубокой скорбью извещает всех членов общества, знакомых и друзей о зверски убитой в Кисловодске члена правления, учительницы 1-й Женской Тюркской Школы  Мариам Ханум Сулькевич.
Молитва по усопшей состоится сегодня в 11-часов в помещении 1-й Женской Тюркской Школы по Кладбищенской ул. р. 169.».
Yüz il sonra gördüyüm, sizin de oxuyub duyğulanmağınızı, düşünmeyinizi istediyim bu iki cümlelik yas Bildirişinde Azerbaycan Türklerini yüz il sonra düşündürmeli bir neçe önemli sualı baçardıgca açmağa çalışacağam.

Birincisi, bu xatun kimdir?! İndilik, onun kimliyini öyrenmeye gücüm yoxdur. Belke, kulturolog, Pr. D-r Mübariz Süleymanlı, ya da başgası öyrendi…

Arxivler dolu olsa da, Azerbaycan Respublikası prezidenti İlham Aliyevin “deyişdirilmez” YAP Ağalığının ölkede yaratdığı ağır sosial-politik, ekonomik, menevi durumdan araşdıran, oxuyan, öyrenen, öyrenilmişi, tapılmışı çap etmeye, yayımlamağa Açı gurumu yox! AMEA çökdürülmüş, bilim, bilimçiler “yox” edilmiş, AMEA kimlerinse arvadının, gızının, çor-çocuğunun başgirleme, günkeçirme, Mirze Celilin “Danabaş kendi”nden çıxmış “filolog”ları akademik gayırma yerine çevrilmişdir!

Mariam Sulkeviç Rus-ermeni-sovet-mason bolşefaşistlernin 1920-ci il aprelin 27-de Azerbaycan Demokratik Respublikasını dağıdandan sonra güllelediyi Türk generallarından biri, 19 mart 1919-cu ilden Azerbaycan Ordusunun Baş Ştabının başçısı olan,  Baş Ştabının yaradılmasında önemli işler görmüş, BOLŞEFAŞİSTLERin  15 iyul 1920-ci ilde 54 yaşında güllelediyi general-leytenant Memmed Sulkevicin arvadı, ya da bacısı ola biler. Mariamın general Sulkeviçin arvadı olmag olasılığı daha çoxdur. Memmed Sulkeviç 1918-ci ilde Krım Diyar Komitesinin başçısı da olmuşdur. 2016-cı ilde, AR Milli Arxivinden Memmed Sulkeviçin adını öyrenemediyim bir gardaşının Azerbaycan Respublikasının Dış İşleri Bakanlığında işlediyini aydınlaşdırmışdım.

İkincisi, bu xatunu Rusiya İmperiyasının dünyanın dörd yanından üstünlükler verib Gafgaza,  Kislovodska getirdiyi Ermenilerin terrorçularının öldürdüyüne guşgu yoxdur! Krım Respublikası dağıdılandan sonra Sulkeviçler gan gardaşlarının yurdu Azerbaycana, Bakıya gelerek, oxumuş soydan olduglarından, önemli Açı işlerinde işlemişler. O günlerde Mariam xanım ne üçünse, Krıma getmiş, bundan sorag tutan, elsiz-ayagsız çocugları, gocaları öldürmeyi igidlik sayıb ulusal yaşam biçimine çevirmiş Zori balayanlar, onu Kislovodskda deyildiyitek – vehşicesine (zverski) oldürmüşler.

Ermeni guldurlarının 1992-cı il fevralın 25-den 26-a keçen gece Azerbaycan Respublikasının Xocalı köyünde Azerbaycan Türklerine töretdiyi gırğın Ermeni ulusunun bir gün etdiklerinin yanıtını alması üçün gereken uluslararası suçdur!

2

SSRİ-de, Rus-ermeni-sovet-mason bolşefaşizmi döneminde Ermenilerin Azerbaycan Türklerine, elece de Gürcülüre, Gafgaz Ellerinden olanlara etdiyi soygırımları, gırğınları, guldurlugları gizledibler. Sonucda Azerbaycan Türkleri yüz il sonra ulusal Açı gursalar da, yeridilen yağı politikaları üzünden bu gün de çox ağır gündedirler. Azerbaycan Respublikasında 1993-cü il iyulun 15-de ağalığı ele keçirmiş  Heydar Aliyevle ardıcılları ulusal birleşdirici, gelişdirici, goruyucu, gurucu, bacarıglı yurdseverler olmadıglarını ortaya goydular. Çağdaş, gelişmiş dünyanın heç bir ölkesinde ulusun bir problemini bele cözmemiş, tersine, yeni-yeni sosial-ekonomik, kültürel dözülmezlikler, hügug pozuntuları yaratmış Ağalıg 27 il bir yana, 7 ay bele, Ağalıgda galamazdı, antidemokratik, yağmalanan Azerbayçanda ise çeşidli yollarla 27 ildir galır!!!

3

Ölkenin sorunlarını El birliyile, Ulus birliyile çözerler, Elman Nesirov, Araz Alizade biçimli adamların axmaglamaları ile yox! Azerbaycan prezidenti İlham Aliyev Paşinyanı Aztvlerde danışılan gülünclüklerle yox, Azerbaycan Ordusunun başçısıtek govub Azerbaycandan çıxarmalıdır! Bununçün onun bütün gücü, olanagları vardır! Baçarmırsa, çıxıb getmelidir, getsin! Türk ulusunun onu goruyacag, yaşadacag, gelişdirecek yeterince oğlu, gızı vardır!

İlham Aliyev garşıdakı 6 ayda ölkeni ekonomik, geopolitik, ideoloji güclendirmeli, Azerbaycan Ordusunu Azerbaycanlıların GÖZÜNÜN İŞIŞI edenden sonra Paşinyana bir ay içinde Azerbaycan topraglarını boşaltmag NOTAsı vermelidir. Bu notadan sonra Paşınyan, ya da başga bir Ermeni başçısı Azerbaycan toprağına girerse, girentek öldürülmelidir!!! Başga yol yoxdur!

4

Son 200 ilde Rusiya İmperiyasında Azerbaycan Türklerine garşı yöneldilmiş aşındırıcı – asimiledici politika onların ulusal düşüncesini dolaşdırmışdır. İslam dini adı altında uzun iller yeridilmiş Arab geriçiliyinin töretdikleri de bir başga bataglıg… Azerbaycan Türklerinin bunları yaxşı bilen Gurucu Bahadırları 1918-ci il mayın 27-de Azerbaycan Respublikasının Açı dilinin Türk dili olduğunu bildirerek, Türk dilinin gelişmesi, dövlet gurumlarında işledilmesi üçün gereken işleri gördüler…

Rus-ermeni-sovet-mason bolşefaşistleri 1936-ci ilde Azerbaycanın gurucu Türk ulusunun adını yeniden deyişib Azerbaycanlı etdiler. Bu, Azerbaycan Respublikasının  Gürcülerin, Ermenilerin respublikalarıtek Azerbaycan Türklerinin respublikası olmasını düşüncelerden silme yağı politikası idi.

5

Azerbaycan Respublikasının Parlamenti 1992-ci il dekabrın 22 Azerbaycan Respublikasının dövlet dilinin Türk dili olduğunu yasalaşdırdı. Ancag 1993-cü il iyulun 15-de, Azerbaycan Türklerinin gelecek bütün uğursuzluglarının başlanğıcını goymuş Suret Hüseynovun dövlet çevrilişinden yararlanıb ağalığı ele keçirmiş Heydar Aliyev, görmeli başga işi yoxmuş kimi,  Rusiya İmperiyasının yağı politikasını yeriderek, ulusal kimliyini anlamağa, tanıtmağa çalışan insanların Türk adını yeniden deyişib Azerbaycanlı etdi. Bu, toplumun bütün gatlarının baxışlarını öyrenmeden, göze almadan, avtoritar göstermelerle edilmiş, uluslararası hüguga aykırı, bağışlanmaz bir suç idi. Düzeldilmeli, Azerbaycan Türklerinin TÜRK adı gaytarılmalıdır! Azerbaycanda sayı 3 min olan ellerin adı var, ancag ölke yurddaşlarının yüzde 95-i olan gurucu Türk ulusunun adı yoxdur?!

Uluslararası ilkelere göre Azerbaycanlılar – Türkler, Ruslar, Yahudiler, Gürcüler, Ukraynalılar, Tatarlar, Talışlar, Kürdler, Gafgaz Ellerinden olanlar – Avarlar, Lezgiler, Saxurlar,… başga yurddaşlarıdır!

Bu yönden baxanda Bildirişdeki “1-ci Türk Xatun Okulu” (1-я Женская Тюркская Школа) adı çox gözeldi, yurddaşların düşüncesini, ruhunu oyadırdı.  Bele duyğu 1993-cü ilden sonra da könülleri sarmağa başlamışdı. Türk dili adlı okul derslikleri buraxılmışdı. Türkün bedeni yavaş-yavaş ruhuna govuşurdu…

6

Bilmeyenler, 1995-ci ilde Heydar Aliyevin elgözüne toplantısında ses verenleri tanısın:  “Ramiz Mehdiyevin oxuduğu sıradan: 1.Ağamusa Axundov – Azerbaycan dili. 2.Vaqif Aslanov – Azerbaycan dili. 3.Nebi Xezri – Azerbaycan dili, 4.Tofiq Hacıyev – Türk dili, Azerbaycan türkcesi, Azerbaycan Türk dili. 5.Çingiz Abdullayev – Azerbaycan dili. 6.Feremez Maksudov – Azerbaycan dili. 7.Sabir Rüstemxanlı – Azeri türkcesi. 8.Kamil Veliyev – Türk dili, ya da Azerbaycan türkcesi. 9.Ekrem Eylisli – Azerbaycan Türk dili. 10.Xeyrulla Aliyev – Azerbaycan dili. 11.Mübariz Aliyev – Azerbaycan dili. 12.Musa Adilov – Azerbaycan dili. 13.Zöhrab Hesenoğlu – Azerbaycan Türk dili. 14.Nizami Cafarov – Azerbaycan Türk dili. 15.Ruqiye Qambar qızı – Türk dili. 16.İsa İsmayılzade – Türk dili, ya da Azerbaycan türkcesi. 17.Nizami Xudiyev – Azerbaycan Türk dili, Azerbaycan türkcesi, ya da «Azerbaycanda dövlet dili, Türk dilleri ailesine daxil olan Azerbaycan dilidir». 18.Qabil – Azerbaycan dili. 19.Şamil Qurbanov – Azerbaycan dili. 20.Anar – Azerbaycan Türk dili. 21.Yusif Seyidov – Azerbaycan Türk dili. 22.Fuad Qasımzade – Azerbaycan dili. 23.Qambar İsmayılov – Azerbaycan dili. 24.Qazanfar Kazımov – Azerbaycan dili. 25.Alisa Şükürov – Türk dili. 26.Mesuma Melikova – Azerbaycan dili. 27.Hasan Mirzoyev – Azerbaycan dili”.

Ulusüstü ulusal yaddaşsızlaşdırma politikasının sonucu!!! Başdaduran yaddüşünceli, bilerek çağırılanların da başı pozug!

Ruqiye Qambar qızı ile, Alisa Şükürovu yada salan varmı?!

7

Öyrencilik illerinde evinde galdığım bir babulyam vardı. Pravda gazetinde yazılmış bir yazıda deyildiyitek, Rus-ermeni-sovet-mason bolşefaşizminin Rusiyada töretdiyi, insanların yeni basdırılan olüleri gebirden çıxarıb yediyi günlerde, yük  gatarlarındakı taxta-şalbanların üstünde Bakıya gelmişdi.  Nene bir gün dedi: “Suraxanı vağzalı”nda direkden bir radio asılmışdı. Adamlar ora yığışar dinleyerdiler. 1936-ci ildi, men de Suraxanı vağzalındaydım. Birden diktor dedi:  “S etogo dnya v Azerbaydjane Tyurki budut nazıvatsya Azerbaydjansami  (Bu günden Azerbaycanda Turkler  Azerbaycanlı adlandırılacagdır)”. Onda men bunun ne olduğunu anlamamışdım, nece böyük cinayet olduğunu sonradan bildim!”.

8

Ulusüstü politika yürüden yağılar, 200 ilde  Türkiye ile Güney Azerbaycandakı Türklerden ayırmag amacı ile Gafgazda en böyük ulus olan  Azerbaycan Türklerinin ulusal düşüncesini dolaşdırmag üçün ona  çeşidli adlar goyurdular: Tatarlar, Gafgaz Tatarları, Arazboyu Tatarlar, Xazaryanı Tatarlar, Müselmanlar, Azerbaycanlılar, Azeriler…

O biri yandan da Arabın dil, düşünce ideolojisini yayan Şeyx nasrullaların Bayandırı, Buğacı, Ulaşı, Beyregi, Saluru, Eldarı, Burla xatunu, Banuçiçeyi,  Ellini, Güllünü, Gözeli, Benövşeni, Sevinci, Sevili anlamadığımız Hesen-Hüseyin, Ali-Mehemmed, Xeyranisa etmeyinden töreyen yadlaşma, yaddaşsızlaşdırma politikası…

Açı da olsa, bu ulusal düşüncesizlik bu gün de sürür. Azerbaycan Ağalığı ise onun garşısını alma politikası yürütmekdense, yardımçılıg edir!

9

Bildirişde gözden gaçırılmamalı önemli şeylerden biri de “ Правление Дамского Мусульманского Благотворительного Общества” anlayışıdır. Rusiya İmperiyasında 1905-ci il devriminden kecen 10 ilde İmperiyada böyük demokratik deyişiklikler oldu. Dünenedek ikinci sort yurddaş, “ögey oğul” adlandırılan Azerbaycan Türklerinin “müselman xatunlarının toplumsal” gurumları bele yarandı. O toplumsal gurumun az sürede böyük işler gördüyünü son illerde az-çox öyrenmişik. Azerbaycan Türklerinin Ulusal ideologu Mehemmed Emin Rasulzade Rusiya İmperiyasındakı bu politik deyişiklliyin getirdiyi ideoloji uğuru bele göstermişdir: “1905-ci ilden sonrakı illerde Gafgazdakı Türkler çox gelişmiş, oldugca yükselmişler. Çarizmin dağılmasını ortaya çıxaran I Dünya savaşı öncesi, Güney Gafgaz, ya da Guzey Azerbaycan Türkleri daha 1905-ci ille ondan gabag olduğu kimi başıpozug, biçimsiz bir toplulug deyildi.” (Mehemmed Emin Rasulzade. Gafgaz Türkleri. B., 2012, 40-cı s. İşleyib çap edeni Yadigar Türkel, felsefe elmleri doktoru).

Acı da olsa 100 il sonra, 21-ci yüzilin 20-ci ilinde Azerbaycan Respublikasında ulusa, ölkeye gerek işler görecek birce de Toplumsal gurum yoxdur. Bütün gurumlar Heydar Aliyevin ailesile, ayrı-ayrı yüksek görevlilerin puldağıtma, pulsilme, politik yarınma yeridir.     Sovetdengalma Gadınkom Açı gurumunun da toplumda adını bilen yoxdur, işi bir yana!

1995-ci ilde Anayasa uyğulanandan sonra Toplumsal idman gurumlarını da ele keçirmeye başladılar. Boks, sonra da Futbol Federasiyasının nece ele keçirildiyini görmüşem. Boks gurumu ele keçirilen yalançı toplantıda  tekce menim garşı çıxdığımı bu günlerde adını unutduğum sumgayıtlı bir keçmiş bokscu yada saldı.

Belece, Azerbaycan addım-addım ele keçirildi, avtoritarlaşdı, çağdan geride galdı. Bu gün ölkede avtoritarızm, sorumsuzlug durmadan artır, Azerbaycan Respublikası gün-günden Orta çağ derebeyliyine yuvarlanır…

24 fevral 2020-ci il