1

Receb Albayrağın “Türklerin İranı – Yaxın Gelecek” (B., 2016) bitiyinin bir yöneldici özelliyi de İrandakı EL-UlUSların etnik, tarixi-coğrafi, sosial, din özelliklerile bağlı ideoloji basgıya uymadan geniş bilgi vermesi, İran İslam Respublikası ile Azerbaycan Respublikasının başçılarına ulusal yaşam yolu göstermesi, varlıg suarıcı-mesajı, GĞSTERGEsidir.
SSRİ-de 1985-ci il aprelin 23-den başlayan ideoloji yumşalmadan (yenidengurma – aşkarlıg – demokratikleşme) sonra ilk toplumsal-politik, publisistik, bilimsel yazılar, disertasiyalar yazılmağa başlandı…  1995-cı ilde Azerbaycan Respublikasının Anayasası toplumun bütün sosial-politik, etnik gatlarında geniş çekişilmeden,  “sizli de olar, sizsiz de” KGB deyimi-yolu ile bir neçe GÖSTERGE yığıncagla uyğulanandan sonra, öten on ilde azacıg yumşalmış, demokratikleşmiş, toplumsallaşmış sovetdengalma politik guruluş önce yavaş-yavaş, 2000-ci illerden hızla avtoritarizme, yolsuzluğa, aile monarxizmine yuvarladıldı. Bir çağlar Azerbaycana demokratik düşünceni getirmiş, yaymış bilimçilerin, jurnalistlerin, aydınların getdikce “Heyderizm”e çevrilen bu, yeni totalitarızmin garşısını almağa sosial-politik gücü olmadı. Sonucda, AMEA-da  disertasiyaların girişine “Prezident … gösterişlerinden, çıxışlarından… yararlanılmışdır” kimi, bilimçinin düşünce özgürlüyünün üstünden cız çeken buxovlar  yazdırılmağa, toplumsal-politik bilimlerde “yazmazsan – müdafiye etmezsen, az yazarsan 2-3 yol müdafie edersen, müdafie etsen de, diplomunu alamazsan, mehkemelerde sürünersen!…” basgı çağı başlandı. Belece, Azerbaycan Türklerinin en azı Nizami Gencelinin “Adalet Ölkesi”nden başlayan böyük duyğular, çağımızın çoxlugçu demokratiya ilkeleri döğulmamış boğuldu, yağı Azerbaycan Respublikası topraglarının bir bölümünü ele keçirdi, ölkenin milyardları sorumsuzca dağıdıldı, yolsuzların eline keçdi, Ele, Ulusa, ölkeye düzgün yol gösteren bilimçiler, jurnalistler, yazarlar, aydınlar susduruldu, işden, ölkeden govuldu. Bununla da Azerbaycan Türklerinin çağdaş politologiyada bilimselleşmiş “xalgdan ulusa keçme süreci” adlanan, doğal yaşam, varlıg yolu son yüz ilde ikinci yol pozuldu, Türk Ulusunun yeniden gurduğu Azerbaycan Respublikasında onun TÜRK adı yüz il gabagkıtek yeniden deyişdirildi, ulusal yaddaşı yeniden dolaşdırıldı, bununla da oluşmagda olan Azerbaycan Toplumu gabagcıl, örnek, çoxlugçu demokratiya toplumuna çevrilemedi, derebeylik, yolsuzlug-korrupsiya bataglığında batmağa başladı…

2

Yaranışdan bütün bioloji varlıgların, insanların, ellerin, ulusların yaşamag hügugu vardır! Evrende yaşam yükselib sosiallaşdıgca, biolojiden sosial-politikliye doğru gelişdikce çetinleşir. Gabagcıl uluslar bu doğal çetinliyi, yüksek ağıl, bilimle, çağdaş demokratiya düzeyli Açılar gurub, toplumsal yaşamı-birgeyaşayışı en üst demokratik-çoxlugçu düzene çatdırmagla aşırlar. Çağdaş dünyanın Almaniya, İngiltere, Fransa, İsveçre, Avstriya, Kanada, Norveç, İsveç, Finladdiya, Yaponiya, Güney Koreya, Avstraliya … kimi gabagcıl açılarında istenen yüksek, sosial-politik düzene çatılmışdır. Sayğılı bilgin Receb Albayrag da yölgösterici bitiyinde Azerbaycan Respublikası ile İran İslam Respublikasının başçılarına gabagcıl ulusların getdiyi yolla getmeyi önerir. Yurdumuzun geleceyini düşünerek, Receb Albayrağın gösterdiyi bu Doğal yolu aşağıda ayrıca Düzüklerde sıralamağa çalışmışam.

3

İran İslam Respublikasının topragları 1 milyon 648. 195 kv. km-dir. İİR-de son illerde yaşayanlar sayılmadığından, ölke yurddaşlarının sayı ile bağlı düzgün bilgi yoxdur. Gaynaglar orada 83 milyondan çox adam yaşadığını bildirir. Türklerin gurduğu, min illerle yaşadıb Gacarlar Açısı adı ile 1925-ci iledek çatdırdıgları,  indi başgalarının adına çıxılmağa çalışılan bu böyük ölkede 69-dan çox etnos, xalg, ulus yaşayır. Orta çağ düşünceli eşiretlerin, İslam dininin barışmaz mezheblerin yayıldığı bu olkeni “Millete-İran” uydurması, aldatmacası ile yönetib gelişdirmek, dünyanın gabagcıl dövletleri sırasına çatdırmag olarmı? “Türklerin İranı – Yaxın Gelecek” bitiyinde bele sual goyulmasa da, men bir politologiya-sosıologiya bilimçisitek ona YOX! – yanıtı verirem!

Bu, toplumsal-politik “cıxılmazlığı” hansısa “imperialist gücler”in boynuna yıxmağa çalışmag söz oynatmag, bacarıgsızlığını ört-bastır etmek, baş aldatmagdır. İran İslam Respublikasını cağdaş gabagcıl dünya açıları düzeynine çatdırmag üçün en azı, aşağıda yazılan sosio-politik, kültürel işler görülmelidir:

1. İran İslam Respublikası çağ dışı – din respublikası buxovundan gurtarılmalıdır! İran Respublikası ideoloji din-mezheb savaşlarından uzag durmalı, bele işleri özünün yüksek Açı ilkelerine sığışdırmamalıdır!
2. İran Respublikasının 21-ci yüzilin en gabagcıl uluslarının çoxlugçu demokratiya ilkelerinden yararlanılmış Anayasası yaradılmalı, bu Anayasada insanların, el, ulusların hagları en yüksek düzeyde gorunmalı, Azerbaycan Türklerinin Türk dilile Fars dili Parlament – Açı dili edilmeli, onların kültürünün Açı gorumasına alınması ile yanaşı bölgelerdeki bütün el-ulusların dilinin, kültürünün gorunmasına, gelişdirilmesine, maddi-menevi desteklenmesine çalışılmalıdır. Ölkenin sayca en böyük ulusunun dilini Açı dili – Parlament dili etmemek, aşağılayıcılıg olub normal mentige sığmır, bele yağı tutumuyla demokratik açı gurulmaz!
3. İran Respublikası ölke ekonomisini gelişdirmek üçün en çağdaş yollarla getmelidir…

4

  Receb Albayrağın “Türklerin İranı -Yaxın gelecek ” bitiyinin bir ideoloji özelliyi de panaryanistlerin gizletdikleri, uydurdugları gerçekleri açması, aşmasıdır. Bu bölümde 35 milyon Azerbaycan Türkünün yaşadığı  Güney Azerbaycan (203.624 kv km)  Türklerile Azerbaycan Respublikasının demokratik yolla menevi govuşmasının başlıca ilkelerini göstermeye çalışacağam.

Azerbaycan Respublikası anayasalı, demokratik Respublikadır. Ancag öten 25 ilde Azerbaycan Respublikası Ağalığının başçıları ölkede yenice oluşan demokratiya ilkelerini taptayıb, onu gün-günden geriledir, Azerbaycanlıları uluslararası yaşam savaşında geri atırlar.

Azerbaycan Respublikası Ağalığı  Azerbaycan Respublikasını çağdaş gabagcıl dünyaya govuşdurmag, İran İslam Respublikasındakı Türkler, elece de başga yaxın-uzag uluslarla daha da yaxınlaşdırmag, govuşdurmag üçün,  irelide İİR-nin başçılarına da önerilmiş bir sıra önemli bilimsel, sosial-politik deyişikliye getmeli, bu işler Azerbaycanın bütün toplumsal-politik gurumlarının, bilimçilerinin, aydınlarının garşılıglı işbirliyi, sayğısı ile edilmelidir!

1. Azerbaycan Respublikasının seçılmemiş son Parlamenti buraxılmalıdır.
2. Azerbaycan Respublikası Ağalığı Azerbaycanın bütün sosial-politik gatlarının da beyenmesile, bilimçi aydınlardan seçilmiş birinin başçılığında “Böyük Gurucu Komisyon” yaratmalıdır. Geniş yetkiler verilen bu Gurucu Komisyon 6 aya Azerbaycan Respublikasının yeni – demokratik Anayasasını yazmalı, bütün Açı, elece de toplumsal gurumların varlığı, yaşamı orada yasalaşdırılmalıdır.
3. Yaxın 2 ilde Azerbaycan Respublikasındakı Prezident Gurumu toxunulmadan, yenileşen politik düzene uyğun işlemeli, ölkede güvenliyi, ekonomini, sosial-menevi düzeni gorumagdan sorumlu olmalıdır.
4. Azerbaycan Respublikasının yeni Anayasasında Azerbaycan Respublikasının Parlamentar Respublika olduğu bildirilmelidir.
5. Gurucu Komisyon işlerini bitirenden sonra uyğulamalara keçilmeli, önce Azerbaycan Respublikasının demokratik Parlamenti seçilmeli, ilk demokratik, çoxlugçu Ağalıg gurulmalıdır.
6. Azerbaycan Parlamenti Azerbaycan Respublikasının ilk Ağalığı gurulandan 6 ay sonra Ağalığın önerisine dayanarag, Azerbaycan Respublikasının Prezidenti görevini ortadan galdırmalıdır. Keçmiş prezident isterse, uyğun bir görevde işleye biler.

Son dörd ayda evreni, ulusları, ölkeleri sarıb bilginleri strateji düşündüren “Koronavirus salgını” meni de son 30 ilde öyrendiyim biliklerden, bilgilerden Azerbaycan Respublikası ile İran İslam Respublikası üçün bir yaşam stratejisi yazmağa yöneltdi. Mence, bu, çağdaş yolla getmek, iki gonşu ölkeni de gelişdirib govuşdurar, uluslararası düzeyde sayğınlaşdırar, gabagcıl, örnek eder.

Çatmayanlarımı bildirenler, bitkinleşdirenler sağ olsunlar!

       3 may 2020-ci il