Sayğılı oxucu, son günlerde Azerbaycan Respublikasının prezidenti, Naxçıvanlılar demiş, deputat gayrılanlar, oxumamış, oxudulmamış jurnalistcikcikler, Samir Orucov adlı çocug-mocuglar   “müxalifet” adı altında Ele-Ulusa aşağılamalar yağdırırlar.
Bu politikanlıg Azerbaycan Respublikasının gurulması yolunda gurban getmiş oğullara, onların ata-anasına, aydınlara, 10 milyon yurddaşa garşı yürüdülen, kesinlikle ortadan galdırılmalı yanlış politikadır!!!
Azerbaycan Respublikasını Anayasada yazıldığı kimi: “Azerbaycan Xalgı” gurubdur! Azerbaycan Xalgından, Türk Ulusundan başga kimse bu ada, bu hüguga iddia edemez, onu menimseyemez!!!

Azerbaycan Respublikası Azerbaycan Türklerinin aydınlarının kiçik olanagları ile addım-addım çatılan teoretik, praktik, sosial-psixoloji – bilimsel yollarla gurulub, Moskvada “kiçik biznesle” uğraşmagla yox!!!

Politologiyada Ağalığın görevi Ulusu gorumag, ölkeni ekonomik, politik, menevi yükselişe, toplumsal barışa çatdırmagdır!!!

Men 1988-ci il fevralın 18-de, Azerbaycan Ulusal Özgürlük Axını başlayan gün indi ölkeni çalıb-çapan oğru “biznesmenler”i, “maskaiçenler”i yox, son illerde başını götürüb ABŞ-a getmiş Anvar Aliyevi, 27 ildir “ev tutsağı” edilmiş Xalig Bahadırı, sonrakı günlerde Cemil Hesenlini, Fuad Ağayevi, Gurban Memmedovu… görmüşem… Bu anlamda İnternet oxucularının oxumag çetinliyini de göze alıb, onların 1995-çi ilde yayımladığım “Bilesuvar” bitiyinin “Türkün gan yaddaşı yazılmış yurd” bölümünden, yurdumuzu  gamaralayıb yağmalayanlara ideoloji yanıt olacag bir neçe kiçik parçanı oxumalarını isteyirem.

Yenidengurma dövründe ziyalılar represiya olunmuş yurd yerlerimizin adlarının berpa olunması üçün müxtelif üsullarla mübarizeye başladılar. Yadigar Türkel 1989-cu il martın 11-de Puşkin Rayonunun “Mehsul” gazetinde “Tarixi yer adlarımızı berpa edek” megalesile çıxış edib Bilesuvarın adının berpasının vacibliyini gösterdi. İndi çoxları o dövrün hadiselerine, AXC-ye iftiralar atır, özlerini gehremanlar kimi geleme verib, başıgapazlı komunist yox, esil vetenperver, demokrat olduglarını sübut etmeye çalışırlar. Eslinde ise çox mühafizekar, emremüntezir işlemiş bu gorxaglar heç ne etmirdiler. Her şey oldugca böyük fiziki-menevi sarsıntılar hesabına elde edilirdi.

…“Mehsul” gazetinin mesul katibi, merhum Yagub Gurbanov mene megaleni redaktor Bilesuvarda olmayanda çap etdirdiyini demişdi.

Rayonda teşkil edilen elmi-praktiki konfransdan evvel RXS-nin sedri söhbet zamanı dedi: “Doktor, başga fikir de vardır. Rayonun adını deyişdireyin, ancag Puşkin merkez kimi galsın”. Dedim: müellim, ne danışırsınız, bele şey etmekmi olar? Siz isteyirsiniz, xalg bizi nesil-nesil söysün? Bele şey etmek olmaz! İclasda mesele yalnız Rayonun adının gaytarılması kimi goyula biler!

Konfransı bitiren I katıb ise son söz olarag dedi: “Biz Bilesuvarın adının berpasına tam razıyıg, ancag goy alimlerimiz Bilesuvarın Türk yurdu olduğunu bize daha yaxşı sübut etsinler. Onda deyişerik”.

…Rayon ziyalılarından Rehim Guluzade 17 iyul 1989-cu il tarixde “Mehsul” gazetinde “Bilesuvar, ulu tarixim” adlı megale ile çıxış etdi.

Respublikanın başga ziyalılarını ve alimlerini bu şerefli işe celb etmeye çalışan Yadigar Türkel 1990-cı ilin iyunun 30-da Rayonda “Bilik” cemiyetinin xettile tarix elmleri doktoru, arxeolog Alem Nurun iştirakı ile elmi-praktik konfrans keçirtdi.

Yadigar Türkel avgustun 3-de “Azerbaycan” gazetinde “Köçürme siyasetinin davamı” adlı iri megale ile çıxış edib meselenin daha geniş migyas almasına çalışdı. Bundan sonra Rayonda Türkün etnik göstericilerinden olan Blesuvar adının gaytarılması ile teşebbüsler artdı. AXC Rayon Teşkilatı, Rayon Komsomol Komitesi, XDS, vetendaşlar Respublika Ali Sovetinden Bilesuvar adının berpa edilmesini xahiş etdiler.

Azerbaycan Respublkası Ali Sovetinin Respublikanın bezi yaşayış mentegelerinin adını gaytardığı siyahıda Bilesuvarın olmadığını gören Yadigar Türkel  “Veten Sesi” gazetinin 14.11. 90-cı il sayında “Neden açılmır bextin, Bilesuavr?” adlı tengidi megale çap etdirdi.

Respublikada ictimai-siyasi hadiselerin sonrakı gedişi Ali Soveti bezi yaşayış mentegelerinin adını deyişmeye mecbur etdi. Bu siyahıda Azerbaycanın gedim şeheri, Türklüyümüzün göstericilerinden biri Bılesuvarın da adı var idi (07.02.91).

…Güdretli Türkün zefer daşları yeniden düzülmeye başlanmışdır. Onu başa çatdırag, eloğlu! (17-ci s.)

… 1992-ci ilin aprelinde Beydili kendinden olan Ağarehim Teymurlu gedim Bilesuvar şeherinin yaxınlığında buğda zemisinden böyük bir define tapmışdır. Müxtelif adamların eline keçen sikkelerin çoxu gizledilmişdir.

Yadigar Türkel böyük çetinliklerle Sasani hökmdarlarının (III-VII esrler) adından kesilmiş 351 gümüş sikkeni toplayıb Azerbaycan Tarix Muzeyine vermişdir.

Sikkeler Azerbaycan EA Tarix İnstitutunun Biokimyevi Laboratoriyasında spektral analiz edilmişdir. 1-ci cedvelde Bilesuvar Rayonunda tapılmış, Sasaniler dövrü pullarının spektral analizinin neticeleri verilir.

…Sovet dövründe Türk toponimlerinin eybecerleşdirme siyaseti Bilesuvar Rayonunda da getmişdir. 60-cı illerde guya pis seslendiyine göre Xarmandalı ve Emenkend kendlerinin adını Xırmandalı, Amankend, etnik hidronim olan Bolgarçayı Balharı şeklinde yazmağa başlamışlar. “Kitabi-Dede Gorgud” dastanında bir neçe defe Dış Oğuz beylerinden Bügdüz Emenin adı çekilir. Bu ada Türklerle bağlı başga menbelerde ve müasir dövrde Türk adı şeklinde de rast gelinir.

…”Azerbaycan SSR-nin izahlı coğrafi  adlar lüğeti”nde (Bakı, 1960) yazılmışdır: “Bolgarçay – İran erazisinde Garacadağın şimal yamacından başlayıb, Puşkin Rayonunda Mahmudçala gölüne tökülür. Uzunluğu 168 km-dir. Orta axarında İranla Azerbaycan SSR-nin sınır xettini teşkil edir. Başlıca olarag yağış sularından gidalanır. Yay feslinde suyu guruyur. Suvarma üçün istifade edilir” (14-cü s.).

Politik çocug-mocug olsa da danışığını bilmelidir! Azerbaycan Ağalığının başındakı politikanlar ağına-bozuna baxmadan müxalifet dedikleri garşıdüşünceli yurddaşları aşağılayan sözler işletmemeli, düzgün politika yürütmelidirler. Bacarmırlarsa, görevlerini sayğı ile Böyük Ulusal Komisyona verib getmelidirler!!! Başga yol, yolverilmez gan-gara, ağrı-acı yoludur!!! Olkenin, ulusun taleyile oynamag olmaz!!!

24 may 2020-ci il