Sebebi düşüncemizin, ganımızın pozulmasına yöneldilmiş dersliklerdir. Sebebi menim Vetenimin paytaxtında idarelerde Azerbaycan dilinin beynelmilelçilikle az gala yasaglanması, respublikaların radio-televiziyalarının imkanlarının mehdudlaşdırılıb, xalgların daha böyük Urus radio-televiziyalarına baxmağa mecbur edilmesidir. Sebebi çoxdur Mirze, çoxdur!
Mirze, bütün dünyanın arxivleri, kitabxanaları, muzeyleri xalgımızın tarix belgelerile doludur. Londonun, Tehranın, Tebrizin, İstanbulun, Bağdadın kitabxanalarında tariximiz yatıb galır. Onları oxumag, öyrenmek üçen Urusdan icaze almalıyıg. Ne böyük xoşbextlik getirib, Urus bize Mirze?!
Mirze, biz dünyanın gabagcıl elminden, medeniyetinden uzag düşmüşük. Bütün yenilikleri, kitabları Urus oxumalı, isteyerse onu anladığı, özüne yarayantek bize çatdırmalıdır. Ne böyük seadetmiş bu?!

Doğuldug bu dünyaya,

Atamız düz, anamız düz.

Böyüdük bu dünyada,

Nenemizle, elimizle, dilimizle.

Yaşadıg bu dünyada,

Gözlerini yum, gulaglarını tıxa.

Sen deyenler boş.

Bu dünya bele olub, bele de olacag! – dediler.

Bax belece, yavaş-yavaş yox edilsek de, bir gün o, Yenidendoğuş Güneşinin doğacağına inanıram, bu yolda canını verecek oğullardanam!

“Biz xalgları ümumxalg dostlug ailesinde birleşdirmişik”. Bu sözleri deyen Mixail Gorbaçov heyatımıza yenilikçitek gelib. Bütün ziyalılar sevinir, Rus dövletinin başına ağıllı bir padşah geldi – deyirler. Görek sonrası ne olacag?!

Ancag SSRİ-nin sosial-politik guruluşu cemiyetin dialektik inkişafının garşısını alır. İnsan ne geder burunlug taxıb perdelense de, gec-tez esil üzü görünür. Gün-günden dili, medeniyeti öldürülen Gazax xalgını milletçilikde günahlandıran, Kunayevi, Raşidovu, elece de başgalarını “cinayetkar”a çeviren Urus dövletinin I Pyotrdangalma siyaseti deyilmi, Mirze?! I Pyotrun vesiyetlerinin bir parçasını yazıram: “İstambula sahib olan padşah padşahlar padşahı olacag. Buna göre de bu megsedi üze çıxarmag, hemişe Türkiye ile İran arasında fitneler töredib dava-dalaş salınmalıdır. Sünni, şie mezhebinin ixtilafı Asiyada Rusiya nüfuzunu yürütmek üçün en birinci vasitedir. Bununla birlikde size de lazımdır ki, daim her növ, her vasite ile mümkün olsa onların arasında nifag, düşmençilik sebeblerini toplayıb bir-birine yadlıg, edavet beslemeyi tebliğ etmelisiniz. Onları dostlug megamına gelmeye goymayın! Bizi en çox sevindiren şeylerden biri de sünni-şie ve sairenin arasındakı müselman din xadimlerinin işlere müdaxile ixtiyarının olmasıdır. Onların – müselmanların Avropa milletlerile garışmağa icaze verilmemesi mühüm amildir. Yoxsa müselmanlar guyu ile açıg yolu tanıyarlar. Bu iki amil islam adının tezlikle Asiyadan silinmesine, xaçperestliyin yayılmasına imkan yaradacag. Rusiya padşahlarının o yerlerde Rus medeniyetini yayması vacib meseledir…

Bundan başga, İran dövletinin günden-güne pulsuz, ticaretsiz galması üçün cürbecür tedbirler görmeli. Xülase, İranı hemişe tenezzüle sövg etmeli, hal-hazırdakıtek saxlamalı ki, Rusiya dövleti istediyi vaxtda İranı zehmetsiz elde etmeye gadir olsun. Ancag Türkiye dövleti mehv olmadan İranın canını almağınız meslehet deyil. Türkiyenin axırıncı şölesi sönenedek lazımi tedarük görmek, Türkiyenin işi gurtardıgdan sonra İran meselesinin helli tezlikle mümkün olar. Belelikle, size lazımdır vaxt itirmeden Gürcüstanla Gafgazı tutub, İranın dövlet xadimlerini özünüze xedim, nöker edesiniz.

Ondan sonra Hindistana gesd etmeli, çünki o ölke çox böyük, vüsetli bir ticaret yeridir… Hindistanın açarı Türküstanın paytaxtındadır! Ne geder bacarırsınız Gafgaz, Xive, Buxara sehralarından irelileyin ki, megsedinize yaxınlaşasınız. Bu işleri gecikdirmek olmaz! Bununla bele, yersiz telesmeden ehtiyat edin. İşin axırında bu ölkelerin hamısını öz ölkenize birleşdirib, bütün dünyaya hakim olarsınız.”

Mirze, ilan yuvası olan bu, güclü, ancag çürük imperiyanın indiki başçıları I Pyotrun fitne-fesadlarını “professionallıgla” etmirlermi?! Heç bir böyük cinayetde onun sebebkarı olan Urus ağalarının adı olmamalıdır! Günahkar kunayevler, reşidovlardır. İndi de sıra bizim Heydar Aliyevindir. Men az da olsa şübhe etmirem: Heydar Aliyev azad bir dövletin başçısı olsaydı, o, xalgı bele pis idare elemezdi. Heydar Aliyev de I Pyotrun “öz elile boğmag” siyasetinin gurbanlarındandır![1]

Gün-günden ölen Gazax xalgını milletçilikde günahlandıran kişi, dövletin bütün rehberlerini milli bölgü prinsipile deyişseydi, Gazaxıstana kimi başçı goymasından asılı olmayarag, xalg beynelmilelçilikden daha da birleşerdi. Şovinistin anasının haggını isteyen adamı milletçilikde günahlandırmasını bağışlamag olmaz?!

Mirze, Uruslar 1920-ci il aprelin 28-de Azerbaycanda gücle istedikleri guruluşu gurdular. Etdikleri yürüşün menasını bele ganmayan yüz minlerle urusun başında Türkle Yahudiden töremiş, ancag Urus adlanan, yeni I Pyotr – Lenin durdu. V. İ. Lenin bic bir ingilabçı idi. O, I Pyotrun vesiyetlerini yerine yetirmekle Urus İmperiyasını yeniden dirçeltdi. Sizse leninizmin vüsetinden, böyüklüyünden danışırsınız, Resul Rzanı misal getirirsiniz. Resul Rza “Lenin” poemasını cavan çağlarında yazmışdır. Resul Rzanın yetkin çağlarında yazdıglarını oxumamısınızmı, Mirze?! Kim bilir, belke, çap olunmamış neleri vardır…

(Ardı var)

22 yanvar 2020-ci il.

[1]Öten iller Heydar Aliyevin yaşadığı çağının yenidengurucu – reformator politiki yox, Rusun yetişdirdiyi sıradan yönetici olduğunu ortaya goydu. 1990-cı illerde Azerbaycan Respublikasının prezidentlerinden tekce Heydar Aliyevin Azerbaycanı, Azerbaycan Türklerini – Azerbaycanlıları çağdaş demokratiya ilkelerine kökleyib gelişdirmek olanağı oldu. Ancag o, bunu bacarmadı, rusdangalma yanlış avtoritarlıgdan ayrılmayıb, aile monarxiyası, despotizm yolunu tutdu. Bu yolun ağrı-acısını indiki yurddaşlar çekir, gelecekler de çekecekdir: Yandım, ele yandım, yandım, ele yandım, oyyy!!!